وطريق ساختن آنستكه شكر سفيد را سائيده در قدح مدهون به آب ليمو نر كرده وروى قدح بكرباسى پوشيده تا پنجروز در آفتاب بگذارند پس شكر را در شير تازه حل نموده ومثل شير به آن اضافه كرده بآتش نرم بجوشانند وقدر شيرر بايد عشر شكر باشد وكف آن را بگيرند وآب ليمو بتدريج بخورد او دهند تا هر رطلى از شكر بقدر سه اوقيه با چهار اوقيه آب ليمو ببرد وبه ليمو آنست كه دو چندان آب ليمو آب به شيرين بخورد او دهند وصمغ انكه صمغ عربى محلول بقدر آب ليمو تسقيه نمايند وملعب انكه لعاب بهدانه ولعاب تخم مرد وتخم ريحان تسقيه كنند ومنعنع انكه به آب نعناع تازه تسفيه نمايند وانچه با شير خشت وترنجبين ترتيب دهند طريق انكه بجاى شكر ترنجبين ترتيب كنند ويا نصف شكر باشد ونصف ديگر ترنجبين تسفيه نمايند شربت انار ساده وشربت سيب ساده وامثال آن مانند شربت ريباس وشربت حماض بايد بقدر ثلث هر يك از آبهاى اوفتد با عسل با دوشاب انگورى باد وبعضى بالمناصفه گفته اند وشربت انار ترش جهة تسكين صفرا وتقوية معده وقطع اسهال صفراوى ودموى نافع است وشربت انارشيرين جهة اسهال وذات الريه ودرد سينه وشربت توت سياه جهة امراض حلق وضعف اشتها واسهال طبع واز توت جهة امراض آلات تنفس وضعف هاضمه وتقوية معده وشربت ريباس جهة تقوية احشا وامراض حلق وضعف اشتها واسهال وشربت حماض جهة تقوية معده وجگر وامعأ ورفع حدت صفرا وشربت سماق وساير ميوهاى ترش قاطبه قابض ومقوى احشا ومسكن حرار تند وشربت ميوهاى شيرين به دستور اما هر گاه غلبه صفرا باشد مستحيل باو مىشود شربت ترنج جهة خفقان حار وامراض حارهء دل بغايت آزموده است وترشى ترنج را در گلاب مكرر بشويند تا اثر ترشى در جرم او نماند پس بازاء هر يك عدد ترنج هفتاد وپنج ل فتد اضافه نموده بقوام آورند شربت زوفا نافع است جهة اوجاع سينه وسرفه كهنه ونزله ودشوارى نفس وصلابت معده وسدها مويز منزوع العجم 30 م عناب سپستان انجير خشك بيخ سوسن اصل السوس از هر يك 20 م بيخ رازيانه بيخ كرفس سياوشان زوفاى خشك از هر يك 10 م بهدانه انيسون تخم رازيانه از هر يك 5 م جو مقشر مغز تخم خيارين تخم كدو وخربزه مغز پسته حب صنوبر سنبل الطيب اذخر تخم خطمى كتان از هر يك 3 م اجزا را نيمكوب كرده بجوشانند وبا چهار رطل شكر بقوام آورند ومغزها را كوبيده در آن حل كنند نوعى ديگر كه مشهور است زوفاى خشك پرسياوشان مكد 7 ل انجير زرد 20 عدد عناب سپستان از هر يك 30 عدد فراسيون تخم خطمى اصل السوس بيخ سوسن از هر يك 3 ل حلبه 4 ل مويز بيدانه 20 ل تخم كرفس تخم رازيانه از هر يك 2 ل جوشانيده آب او را با دورطل شكر بقوام آورند شربت گاو زبان جهة تقوية دل وتوحش سوداوى وخفقان نافع است گل گاو زبان 40 ل بادرنجبويه 20 ل جوشانيده آب او را با دويست ل شكر بقوام آورند شربت انجبار جهة حبس نموده سيلان خون از جميع اعضاى باطنى ورحم و التيام نقرق اتصالى كه در سينه وشش بهم رسد ريشهء انجبار 7 ل خرنوب شامى 5 ل صندل سرخ وسفيد سوهان كرده تخم مورد از هر يك دول جوشانيده بايكر حلل شكر بقوام آورند شربت دنيا را از تاليف بيخشوع است وچون ترشى را بيكدينار طلا بيع ميكرده اند لهذا مسمى بشربت دينار شده جهة تبها وعفونة اخلاط واجزاح اخلاط فاسده از اعماق بدن وضعف مده وجگر زرشك بيدانه تخم كاسنى مكذال عود بيخ سوسن مكد 4 ل تخم كشوت گل پاك كرده فتطوريون رقيق مصطكى دارچينى زعفران فودنج مكد 3 ادويه را كوفته اگر جهة تب باشد در آب رازيانه وبهتر آنست كه سه روز در ميان آبى بخيسانند كه در آن كاسنى وباديان وشبت وگل زبان ومويز بيدانه بالسويه از هر يك پنج مثقال جوشانيده باشند وبازاء هر يك رطل آب او ال ريوند ونيم ل اسارون اضافه نموده با دور طل شكر بقوام آورند وعود وزعفران را بعد از قوام اضافه كنند شربت خشخاش نافع است جهة مرطوبين وحبس نزلات ورفع درد سينه وسرفه ودرد سر وسر سام وبهتر وحرارة ورفع تب واخلاط محترقه وچون با شربت ور ديگر ممزوج ساخته بعد از فصد بنوشند رفع ضعف فصد وتقوية قوتها مىكند وقدر شربتش تا بيست مثقال است وقوتش تا دو سال باقى ميماند 100 عدد خشخاش رسيده را با تخم او كوبيده يا پوست را عليحده نيمكوب كنند وتخم را نرم بسايند وباده مثل آن از آب نيسان بجوشانند تا ثلث رسد وبا مثل آن شكر بقوام آورند شربت عناب منقول از تذكره وموافق نسخه اصول التراكيب ومؤلف او غير اين نسخه را خطا ميداند جهة سينه واسافل بدن وتسكين تشنگى واطفاى حرارة خون وآبله وتبهاى نافع ومصلح حال اطفال است وقوتش تا دو ماه باقى است عناب يكرطل گشنيز خشك عدس بيخ كاسنى از هر يك دو او قيه در ده رطل آب بجوشانند تا بثلث رسد پس صاف نموده بوزن او شكر بقوام آورند شراب العنصل سكنجبين عنصلى نيز نامند منقول از كامل جهة صلابت سپرز وجگر وتقيح سده وقطع اخلاط غليظ ورفع ضيق النفس وسرفه كه از رطوبة باشد نافع است پياز عنصل را يكرطل وتيم با كارد چوبين ريزه كرده وبا پانزده رطل با سركه بآتش نرم بجوشانند تا مهرا شود پس صاف نموده بازاء هر رطلى يكرطل ونيم شكر اضافه