وامعا ومصلحش كتيرا وقدر شربتش تا پنج درهم است كسنين اسم رومى حشيشة الزجاجست كسوس خشخاش وزبديست كسب جرم وثقل حبوباتست كه افشرده روغن او را گرفته باشند كسن باقل خشك است ونزد بعضى اسم فارسى كرسنه است كسر زفت خشك است كسفره كزبره است كسيقون ولبوث است كسته اذان الغنر است كسبه ابن عرس است كسمه خبز الطابونست كسوزى اسم هندى مشك است كسيس اسم هندى زاج سياه است كسبند اسم هندى عصفر است كشت برگشت اسم فارسى بنا نيست مانند ريسمان باريكى هم پيچيده واكثر آن پنجعدد مىباشد وگلشن يك عدد مايل بسياهى وزردى وبرگش شبيه بدنباله عقرب وبشيرازى پيچك نامند وبهترين او هنديست در اول گرم ودر آخر دويم خشك ومسهل بلغم غليظ ومحلل وملطف وجالى ومضاد او جهة او رام بارده وقوبا وجرب نافع وقاطع باه وشير ومصلح او جست الصنوبر وقدر شربتش يك درهم وبدلش صبر است كشوث گياهى است مانند ريسمان باريك بى برگ وساق ومايل بزردى وبتركى وبر خارهاى وگياه ها مى شد وگلش ريزه ومايل به سفيدى وتخم او كوچكتر از ترب ومايل بتندى وزردى ودر اول گم ودر دويم خشك ومفتح سدهء احشا ومدر بول وحيض وشير وعرق ومقوى معده وجگر ورافع فضلات متعفن عروق وملين طبع وجهة تبهاى كهنه ويرقان وهشيهء بدن وربو وخناق ومغص وضعف معده وجگر وزبد ورافع فضلات متعفن عروق إلى وسپرز ورياح آن نافع وآب او با سكنجبين مسهل صفرا ومطبوخ او در تقيح وخيسانيدهء او در اسهال توثير وقدر شربت از آب او دوا وقيه واز جرم او در مطبوخات پانزده درهم ومغثى ومصلحش كثيرا وتخم او در افعال قويتر از ساير اجزا وضماد او جهة جرب ونقرس مفيد وبو دادهء او قابض وقدر شربتش دو درهم وگويند مضر سپرز است ومصلحش سكنجبين ومضر ريه ومصلحش كاسنى است وبدلش با دروج ودو ثلث او افسنتنين است كشمش اسم فارسى زبيب بيدانه است ومويز نيز گويند وبهترين او سبز باليده است مبهى وبا قوة مسهله وخواص او در رنبيب مذكور شد كشوت رومى افسنتين است كشط قسط است كشه اسطوخودوس است كش پنير مايهء خرماست ودر طلع مذكور شد كسترى ماش است بشنيز اسم فارسى كزبره است كشك اسم فارسى اقط است كشف اسم فارسى سلحفاة است كشمش كاوليان سم فارسى دبق است كشته اسم فارسى نداست كشنيز كوهى اسم فارسى تخم مخلصه است كضيتون اسم فارسى بادنجان برتسيت كعب استخوان متصل بساق است وبه فارسى قاب نامند وبهترين او كعب گاو وخوك است وخواص كعب خوك مذكور شد وسوخته كعب البقر جهة سپرز وتقوية باه وبا عسل جهة تقوية جگر وتفريح ودل نافع وقدر شربتش تا سه مثقال وستون او مقوى دندان وضماد او رافع برص و كتحال او مقوى باصره است كعب الغزال فايند بحريست كعك خبز الطابونست كفاله اسم فارسى احريض است كف الضبع نباتيست ربيعى وچند روزى بيش نميماند وبرگش مدور وكم عدد ومتشقق بقدر برگ كرفس وبر روى زمين پهن مىشود وشاخهاى او باريك وبزردى زمين منبسط واز يك بيخ چند شاخ ميرويد وزغب دار وگلش زرد وسفيد مىباشد ونزديك آبها وزمين نمناك ميرويد ودر دويم كرم وخشك و ملطف خلط ومقطع ومحلل وجالى وبيخ او راجهة برون گوشت زياد ورويانيدن گوشت صحيح وثقيه جراحات ورفعه ثاليل محرب دانسته‌اند و كتحال او رافع بياض است كف الهر نباتيست شاخهاى او باريك بقدر شبرى ودر زير هر شاخى سه چهار برگ مستدير متشقق وبر زمين چسبيده وگلش زرد وبسيار براق وبا عطريت وبيخش بقدر زيتونى وبا شعب ودر اول پائيز ميرويد ودر طبع وخواص مانند كف الضيع وفرزجهء بيخ او معين حمل ودزور او جهة قروح خبيثه وبا عسل جهة ثاليل مؤثر است كف آدم نباتيست بقدر زرعى وبرگش مستدير وبقدر برگ نورد وبيخش ما بين سياهى وزردى ودرونش سرخ وتخم او از تخم كافثه باريكتر وبا تلخى است ونزد بعضى گياه بهمن سرخ است در اول كرم وخشك ورافع خفقان ومحلل رياح ومقوى جگر ودر افعال قايم مقام بهمن سرخ وقدر شربتش يك مثقالست كف الاجزم وكف الجذ نيز گويند نزد بعضى درخت پنج انگشت ونزد بعضى بيخ سنبل رومى ونزد برخى كرم بيضاست وبعضى گويند خصى الكلب است كف عايشه اصابع صفر است ونزد بعضى جرجير كف العقاب قاطانيقى است كف النسر خرنبلست وكف الدابه نيز گويند وبلغة مصر اسم اسقولو قتدر يونست كف السبع كف الضبع است ونزد بعضى كسكيج است كف الكلب بد اسقانست كف الاسد عرضيثاست كف مريم اصابع صفر است ودر عراق شجرهء را نيز باين اسم نامند ودر مغرب بنطافلونر اكف الذئب وكف الارنب جنطياناست كفرى پوست وغلاف شكوفه درخت خرماست واصل شكوفه تازه مسمى بطلع وخشك او موسوم بدقيق النخل وكشن است وطلع مذكور شد وكفرى باعطريه قويه وچون كهنه كرد وسرخ مىشود وقوتش زايل ميكردد ودر آخر دويم خشك وبا حرارت كمى و برودت زياد ودو مثقال از سفوف او قابض ونيم رطل نيم كوفتهء او را چون بايكر طل ونيم آب بجوشانند تا بنصف رسد وبا وزن او شكر تقوا آورند جهة درد كرده ومثانه وضعف هيضه واحشا ومنع الضباب مواد وبمعده ورحم مفيد وسنون كفرى مقوى لثه ورافع آلكه وقروح خبيثه است
(٢٢١)
