عرق النسا وتقويه حواس والفاش حرارت غريزى نافع ومداومت او با ماء العسل جهة اعادهء باه مايوسين وطلاى او با غاليه وروغنهاى حاره جهة تقوية اعضاى تناسل وتحريك باه وبر احليل باعث شدت لذت جماع طرفين بحد افراط وشرب يكدانگ او هر روز تا سه روز جهة درد معده وفم معده جديد وقديم مجرب وبخور او مصلح هواى وبائى وگريزانندهء هوام وبوئيدن او در جميع امور مذكوره قوى الارض وباعث غليان خون ورقت ان وتولد شرى در محرورين ومصلحش كافور وميوهاى سرد وتر وسعوط او با روغنهاى حاره رافع امرض باردهء دماغ قوى الاثر وباعث غليان خون ورقت آن وتولد شرى در محرورين ومصلحش كافور وميوهاى سرد وسقوط او باز روغنهاى حاره رافع امراض باردهء دماغ وسدهء آن وگويند مضر امعاست ومصلح او صمغ عربى ونزد بعضى مضعف روح كبدى است و قدر شربتش يكدانگ ويك مثقال او كه با دو چندان بنفشه ونيم مثقال صمغ عربى بسه دفعه در يكروز خورده شود تفريح او بحد مسمى مىرسد وبدلش بوزن او مشك وزعفران است عنب به فارسى انگور وبتركى ازوم نامند بهترين او شيرين ونازك پوست بزرگ دانه كم نخم است در آخر اول كرم وتر ودر غذائية بهترين ميوها وبغايت مسمن بدن ومعدل امزجهء غليظ وصاف كنندهء خون ومولد خون صالح وجهة افزونى بيه كرده ورفع سودا واحتراق خلط نافع ومصلح حال سينه وشش ومضر معده رطبه وريحى ومصلحش ريزه ورازيانه ومضر سدهء جگر وسپرز وقولنج ريحى ومصلحش تخم كوفس وملين طبع ومورث تشنگى ومصلح او سكنجبين وغذاهاى ترش است وآب سرد وبعد از انگور بغايت مفسد آن ومورث استسقا وتبهاى عفن است وبايد بعد از چيدن او بدو روز تناول نمايند وما بين دو طعام خورده شود ودانهء او در دويم سرد وخشك ومولد رياح ومضر معده وامعا وسوختهء او جهة جراحات وجلاى باصره ورطوبت چشم نافع وپوست او مولد رياح وبسيار بطيئ الانحدار است وانگور نارس وعفص مايل بسردى وكثيف است وروغن انگور كه مكرر آب وثقل آن را با روغن زيتون جوشانيده صاف كرده باشند ويا در آفتاب پرورده باشند بغايت محلل اعيا ومسخن وملين جلد است عنب الثعلب به فارسى سگ انگور وبتركى قوش از ومى نامند ودر اصفهان تاجريزى گويند وانواع مىباشد هر يك از برى وبستانى وهر يك از آن انواع نر وماده مىباشد وقسم نرا وكاكنج است ونر بستانى مسمى بكاكنج بستانى وقسم نر جبلى مسمى بكاكنج منوم است وقسم مادهء بريرا عنب الثعلب مجنن نامند وقسم مادهء بستانى كه بلغة مغربى قتا نامند عنب الثعلب معروفست واز مطلق او مراد همين نوع است نبات او ما بين گياه وشجر وپر شاخ وبرگش مايل بسياهى وعريضتر از برگ ريحان ودانهء او زرد مايل بسرخى واز نخود كوچكتر وبا اندك شيرينى ولزوجه وتخم او سفيد بقدر خشخاش وقسم سياه او غير مستعمل است در دويم سرد ومايل بخشكى ونزد بعضى در اول سردوتر ومتسعمل دانه اوست رادع ومبرد وملظف وباقوة قابضه ومسكن تشنگى ورافع او رام حاره وچهار وقيه آب او با شكر محلل او رام باطنى وامراض احشا ومسهل اخلاط مرارى ورافع مغص وزحير وورم مقعد واستسقاى حار وحقنهء او جهة جنون وشرى وثيقه امعا وضماد او جهة ورم معده والتهاب او وساير اعضا واو رام حاره وباد سرخ وسوختگى آتش وزخم آبله وقروح ساعيه وسرطان متقرح ودرد سر وعصارهء او جهة تقويه باصره وفرزجهء او جهة رفع سيلان حيض ورطوبات وطلاى او با نمك جهة جرب وحكه وبا نان وجهة غرب وبا روغن گلسرخ وسفيد است جهة او رام حاره وغرغرهء او جهة ورم حلق ودرد دندان بغايت مؤثر وبخور ونطول او جهة نزلات وقطرو او جهة امراض كوش وبينى نافع وگويند مضر مثانه است ومصلحش فتد وبدلش كاكنج ونزد بعضى بطباط وقدر شربتش تا پنج مثقال ودر مطبوخات تا ده مثقال واز آب او تا بيست مثقال وآب غير مطبوخ او بغايت مقيى است غلب الثعلب مجنن نبات او را برگ مثل كنكر وبنچاروده دوازده شاخ از يك ريشه ميرويد وبقدر زرعى ودر اطراف شاخها غلافى شبيه بزيتون وبزركتر از آن وعريض وبا زغب مثل بار درخت چنار وبعد از شكفتن غلاف شكوفه او سياه وثمرش شبيه بخوشه ودر آن دوازده دانه مدور سياه وسست وشبيه بدانه دبق و بيخش سفيد وسطبر وميان تهى وبقدر زرعى ومنبتش كوها ودر چهارم سرد وخشك ويك مثقال او بغايت مسكر وزباده از آن تا چهار مثقال كشنده است ودر ضمادات مواد حاره استعمال آن را جايز دانسته‌اند عنب الد بتركى مردار عاجى گويند ودرخت كوهيست نر وماده مىباشد نر بقدر قامتى وشاخهاى او بسيار مايل بزمين وبا جترى وبيخار وبرگش مثل برگ انار ومايل ميهنى ونرم وثمرش بقدر كنار وخوشه دارد مثل كاكنج سرخ ودر جوف آن چهار پنجعدد دانه كوچك وطعم او با شيرينى فلتيلى وتلخى بالزوجه وقبض وكلش زرد مايل بسبزى واز جنس زعرو است در آخر اول سرد وخشك ورافع نفث الدم وبيخش مايل بسرخ وبسيار مجفف وجاذب ومحلل او رام است وبيطاران پوست او را در ورم دواب ميگذارند تا چرك آورده به شود ومادهء او برگ درشت تر وشبيه به برگ شمشاد