قروح لثه وقلاع وبدبوئى دهان وآشاميدن او با گلاب در حين حيض مانع حمل زياده شدن آكله ونمله ورافع زخمهاى سرد وبرآمدگى حدقه وبواسير ومقوى معده ومانع انصباب مواد به آن وثمر او قابض تر از ساير اجزا ومقوى امعا وبيخ او ريزا تندهء سنگ كرده وطبيخ برگ وثمرش سياه كنندهء موى ومضر كرده ومصلحش شكر وقدر شربتش از عصاره وشكوفهء او سه درهم است وقسم كوهى او بسيار كم خار ساقهاى او سفيد وثمرش مايل بتدوير ودرافعال مانند غير جبلى وشكوفه ء او محلل است عليق الكلب نباتيست بسيار بزرگتر زعليق وشبيه بدرخت مورد وبرگش عريضتر از برگ مورد وشاخهاى او با خارهاى صلب وگلش سفيد وثمرش مثل زيتون وسبز و بعد از رسيدن سرخ مىشود ودر جوف آن چيزى مانند پشم وخوردن جوف او مهلك ودر التيام جراحات مجرب دانستهاند ومستعمل از؟؟
ثمر اوست كه جوف او را پاك كرده باشند وطبيخ آن يا شراب بغايت قابض طبع وحابس بولست وكل او سرد وخشك وقابض و مجفف وجهة اسهال دموى وصفراوى وضعف معده وذرب ونفس الدم سينه نافع است علق به فارسى زلو وديوچه وبتركى سلوك نامند كرم سياهيست بقدر انگشتى واز آن بزرگتر وبا خطوط سبز ودر آبها وزمينهاى متعفن بهم مىرسد ودر امزجه اعضاى ضعيفه وصغيره كه قابل محجمه نباشد مثل پلك چشم وبن دندان بدل حجامنست در دويم سرد وخشك وسوخته او جالى آثار ومفتت حصاة وقطور او با روغن بنفشه جهة حرقة البول وحرقة مثانه مجرب يافتهاند ومسحوق او با صبر مجفف بواسير ولعوق او با عسل محلل خناق وطلاى پخته او در روغن زيتون جهة قوى كردن قضيب بغايت مؤثر وضماد سوختهء او با سركه يا آب بيخ جهة منع رويانيدن موى كه كنده باشند مجرب است عليق القدس عليق الكلب است علك اسم چيزيست كه قابل مضغ باد واز هم نريزد مثل سقز ومصطكى وامثال آن علك الانباط علك البطم است واسحق بن عمران گويد كه صمغ درخت پسته است ودر منافع مثل سنفر علك البطم به فارسى سقز وباصفهانى فتدرون نامند وآن صمغ درخت بطم است در آخر دويم گرم وخشك ومحلل وملطف ومدر بول ومقوى هاضمه وبا لثاق حكماى يونان وروم در جميع افعال بهتر از مصطكى وشرب او يا عسل جهة زخمهاى باطنى وباسندروس وزردهء تخم نيم برشت جهة شكستگى اعضا بهتر از موميائى ورافع اعياست وچون يكوقيه او را با دو وقيه بيه كردهء بز در قدر مضاعف بگذارند ومجموع ورا درد وسه شب وقت خواب بنوشند جهة خفقان وسرفهء رطوبى بيعديل وچون ضماد كنند جهة كجى ناخن ودرد اعضا وشقاق مزمن خصوصا يا قدرى شنجرف مجربست وتضميد علك البطم جهة ثقيهء زخمها وگوشت آوردن وجذب خار وپيكان ورطوبات غايره از بدن وبا روغن زيتون جهة تحليل او رام وشكاف عضل وقوى كردن عصب نافع وخوائيدن او جهة جذب بلغم دماغى وتحليل رطوبات معده وثيقهء حلق از اخلاط لزجه مفيد ومضر محرورين ومصلحش سكنجبين وگويند مضر عصب است ومصحلش عسل وقدر شربتش يك مثقال علقه طفسيقونست و گويند اسم صبر است علف هندى اسم فارسى اسقورونست علوا وعلقى صبر ونبات اوست علس سلت است علوفن بيونانى ميفنج است علك يا بس فلفونياست علك رومى مصطكى است علف رطبهء خشك است علقم اسم جنس نباتات تلخست وگويند مراد از او فتاء الحمار است وبعضى گويند حنظل است علم بلغة اكسيريان زرنيخ است علوقس خبازيست علسى نبات صبر است علت خندريلى است علجار فزاح است عمره كرفس است عملج نوعى از خربزه است كه با تخم او خورند عمار بنك اسم است عنبر رطوبتست كه مانند موميائى وقفر منجمد مىشود واز جزيرهاى درياى عمان وبحر مغرب وچين در وقت جدر ومد دريا داخل بحر ميكردد وصاف او بر روى آب از تحريك موج مجتمع ومايل بتدوير مىشود واو را شتمامه نامند وانچه مخلوط بخاك وريك است بجهة ثقل در قعراب مى نشيند وصفايحى وسياه مىباشد وعنبر تخته نامند وبهترين او اشهب مايل بسفيديست باذهيته وخوشبوى باشد وبعد از آن مايل با زرقى وزردى وبعد از آن مايل بسبزى وزبونترين او سياه؟؟
كه ماهى او را فرو برده وبجهة اضرار رد كرد باشد با آنكه از جهة افراط ضرر ماهيرا كشته باشد واز شكم او بيرون آورده باشند ومصنوع او را كه از لادن وكج وموم وعنبر سياه باو زان مخصوصه ساخته باشند از غير مصنوع تفرقه بسيار مشولست وخالص او در خائيدن منقطع نمىگردد وعنبر در دويم گرم ودر اول خشك وحافظ ارواح وقوتها وبغايت مفرح ومحرك اشتها وباه ومفتح سدد واعاده كنندهء قوتها كه از شرب دو او از جماع كم شده باشد وپادزهر سموم ومقوى فعل معاجين وتراكيب وبالطبع رافع امراض باردهء دماغى وبالخاصية رافع امراض حارهء آن وجهة جئون ونزلات وشقيقه وامراض سينه وگوش وبينى وسرفه وربو وخفقان وغشى وقرحهء شش وضعف دل ومعده وجگر واستسقا ويرقان ودرد معده وسپرز وكرده ورياح وفالج ولقوه ورعشه ومفاصل و
