من هو يته ثم بعد ذالك تتأدى الاسباب بمصادماتها إلى شرور لازمة عنها بعد قضائه والسبب الاول من معلولاته فيها هو قدره وهو خلقه " 8) كلمه در ميان پنج قوه ظاهرى فقط سمع و بصر بر بارى تعالى اطلاق شده است.
در قرآن مجيد و كتب ادعيه وجوامع روائى، سميع وبصير بسيار آمده است. و در همه رواياتى كه از خاصه و عامه كه به طرق وصور گوناگون در احصاى نود و نه اسم الهى مأثور است كه: " إن لله تسعة وتسعين اسما من دعابها استجيب له، و من أحصاها دخل الجنة "، اين دو اسم شريف آمده است. و با اين كه در احصاى بعضى از اسماى الهى اختلاف دارند در اين دو اسم متفق اند. و لكن در هيچ آيت و روايتى و در هيچ دعاى مأثورى اسم لامس و ذائق و شام بر حق تعالى اطلاق نشده است.
سميع وبصير از ائمه سبعه اسماى حسناى الهى اند كه عبارت از حى و عالم و مريد و قادر وسميع وبصير و متكلم اند، وحى امام ائمه است، و اراده چون بالا برود علم است. و همچنين صفات آنها ائمه سبعه صفات اند كه عبارت از حيات وعلم و اراده و قدرت وسمع و بصر و كلام است.
قواى لامسه و ذائقه و شامه توغل در مادة دارند، علاوه اينكه آنچه در تدبير نظام و حفظ انتظام امور مردم براى سلطان حكيم مدبر لازم است تا آحاد اجتماع را در مسير كمال و خطه عدل وا دارد، و آنان را از هرج و مرج طغيان و عصيان و تجاوز باز بدارد اين است كه بدانند سلطان به اوضاع آنها بصير و به احوالشان ناظر و به گفته هايشان سميع است، پس بدانچه گفته ايم در اطلاق سميع وبصير بر حق سبحانه تدبر شود. تفصيل بحث را در باب هفتم رساله ما بنام " كلمه عليا در توقيفيت أسماء " طلب بايد كرد.
9) كلمه موجودات مفارق را واحد بالعدد دانستن خالي از دغدغه نيست، بلكه